दिनविशेष - ८ ऑगस्ट २०१७

तिथी	श्रावण कृष्ण १ (२४:२६)
वार	मंगळवार
नक्षत्र	धनिष्ठा (२८:५३)
योग	सौभाग्य (१८:३९)
करण	बालव (१२:०७), कौलव (२४:२६)

गोकुळ अष्टमी नवरात्र

कित्येक देशस्थ ऋग्वेदी ब्राह्मण-समाजात हे नवरात्र असते. श्रावण कृष्ण प्रतिपदेला सुरू होऊन ते नवमीला पारणे झाल्यावर संपते. या नवरात्रात भागवत सप्ताहाचे विशेष महत्त्व आहे. या अवधीत संपूर्ण भागवत वाचणे, न जमल्यास निदान त्याचा दशम स्कंध तरी वाचतात किंवा श्रवण करतात. याशिवाय अखंड नामसप्ताह, कीर्तन व भंडारा हे कार्यक्रम या दिवसांत असतात. लक्ष्मीनारायण, गोपालकृष्ण, मुरलीधर, विठ्ठल इ. देवांच्या मंदिरात हे नवरात्र साजरे होते. शेवटी गोपालकाला होतो.

धनावाप्ती व्रत

एक काम्य व्रत. श्रावण कृष्ण प्रतिपदेला या व्रताचा प्रारंभ करतात. व्रतावधी एक महिना. विष्णू व संकर्षण यांची निळ्या कमळांनी पूजा करणे, व भाद्रपद पौर्णिमेपूर्वी तीन दिवस उपवास करणे असा याच विधी आहे. उद्यापनाच्या वेळी गोप्रदान करतात.

चैत्र शुद्ध प्रतिपदेला व्रतारंभ करणे, हा याचा दुसरा पर्याय आहे. या पर्यायात विष्णू, पृथ्वी, आकाश व ब्रह्मा यांची अनुक्रमे प्रतिपदा ते चतुर्थी पर्यंत पूजा करतात. व्रतावधी एक वर्ष -

फल - धन, सौंदर्य व सुख यांची प्राप्ती.

श्रावणी मंगळवार

दर मंगळवारी मंगळागौरी पूजन करावे.

ग्रहण करिदिन

ग्रहणानंतरचा दुसरा दिवस म्हणून हा करिदिन आहे.

ग्रहण दिवस, होळी, आयन दिन (उत्तरायण आणि दक्षिणायनाचा दिवस), भावुका अमावास्या व प्रेतदाहविधीचा दिवस अशा ५ प्रकारच्या दिवसांच्या दुसऱ्या दिवसाला करिदिन म्हणतात. हे ५ दिवस व त्यापुढचा म्हणजे करिदिन सर्व शुभ कार्याला वर्ज समजले जातात.

इष्टि

इष्टि  म्हणजे यज्ञ.

यज्ञ संस्थेतील विविध कामनांच्या पूर्तीसाठी जो विधानात्मक भाग असतो त्यास इष्टि म्हणतात.

मृत्यू योग

२८:५३ नंतर मंगळवारी शततारका नक्षत्र असल्यामुळे मृत्यूयोग होत आहे.

हा योग नक्षत्र आणि वार यांच्या संयोगाने होतो. पुढील स्थिती मध्ये हा योग होतो.

रविवार – अनुराधा	सोमवार – उत्तराषाढा
मंगळवार – शततारका	बुधवार – अश्विनी
गुरुवार – मृग	शुक्रवार – आश्लेषा
शनिवार – हस्त

हा योग सामान्यत: अशुभ मनाला जातो. असे असले तरीही
१) हा योग आपल्या प्रांतात पहात नाहीत. हा प्रामुख्याने हूण, वंग, व खशया प्रांतातच वर्ज मनाला जातो. 

२) शिवाय चंद्रबल असेल तर त्याचा परिहार होऊन मंगलकार्यासाठी या योगाचा दोष रहात नाही.

प्रतिपदा श्राद्ध

अपराण्ह काळी प्रतिपदा तिथी असल्यामुळे, ज्यांची श्राद्ध तिथी श्रावण कृष्ण १ आहे त्यांचे आजच्या दिवशी श्राद्ध करावे.

श्राद्धकृत्यांमध्ये अपराण्ह काळाचे महत्व आहे. श्राध्दतिथि अपराण्हकाळी म्हणजे सामान्यतः दुपारी दीड ते चार ह्या काळात ज्या दिवशी जास्त मानाने असेल त्या दिवशी सकाळी श्राध्दतिथि नसताना सुध्दा सकाळपासून दुपारी तीन वाजेपर्यंत कोणत्याही वेळी श्राध्दकर्म करता येते.

सुर्योदयापासून ३ मुहूर्त प्रत:काळ, त्यानंतर ३ मुहूर्त संगव काळ, त्यानंतर ३ मुहूर्त मध्यान्ह काळ, त्यानंतर ३ मुहूर्त अपराण्ह काळ व नंतरचे ३ मुहूर्त सायंकाळ असतो. अशा रीतीने दिवसाच्या १५ मुहूर्तांचे पाच विभाग केले आहेत. या पैकी सायंकाळ बहुदा सर्व कामांना प्रशस्त नाही. तर श्राद्ध कर्मासाठी अपराण्हकाळ प्रशस्त मानवा.

संदर्भ :
दाते पंचांग
सुलभ ज्योतिष शास्त्र
इंटरनेट