तिथी
|
आश्विन शु ३ (१२:०१)
|
वार
|
शुक्रवार
|
नक्षत्र
|
विशाखा (९:४३)
|
योग
|
आयुष्मान (२४:४०)
|
करण
|
वणिज (२४:४६)
|
सिंदूरतृतीया
आश्विन शु.
तृतीयेला चंपातेलामध्ये सिंदूर मिसळून तो देवीच्या केशपाशाच्या मध्यभागी चर्चून
आरसा दाखविला असता देवीची पूजा केल्यासारखी होते.
विनायक चतुर्थी / मंदार चतुर्थ
आश्विन शु.
चतुर्थीला 'मंदार चतुर्थ' असे म्हणतात. या
दिवशी पुरुषसूक्ताने षोडशोपचारांनी कपर्दिश विनायकच्या भक्तिपूर्वक पूजेचे
माहात्म्य सांगितले आहे. या दिवशी मंदारवृक्षाखाली बसून मध्यान्हकाळी श्रीगजाननाची
पूजा केल्यास इच्छित फल प्राप्त होते.
रथोत्सव चतुर्थी
आश्विन शु.
चतुर्थीला भगवतीची पूजा करून रात्री जागर करावा. एका सजविलेल्या रथामध्ये तिला
बसवून तिची नगरामधून मिरवणूक काढावी. नंतर ती पूर्वस्थानी आणून स्थापावी.
सप्तरात्रोत्सवारंभ
नवरात्र सुरू
होण्यापूर्वी अशौच आले व महानवमीपूर्वी अशौच संपत असेल तर त्यानंतर सात, पाच,
तीन अथवा एक दिवस जेवढे
दिवस मिळतील तेवढे दिवस नवरात्र करावे. अशौचामुळे वर सांगितल्यामुळे कमी दिवसांचे
नवरात्र करतात. अशा दिवसांचा उल्लेख सप्तरात्रोत्सवारंभ, पंचरात्रोत्सवारंभ, त्रिरात्रोत्सवारंभ अशा प्रकारे केलेला असतो. अशा दिवशी
घटस्थापना करून नवमीपर्यंत नवरात्रीची पूजा करता येते.
भद्रा
२४:४६ नंतर भद्रा म्हणजेच विष्टी करण
आहे. प्रत्येक
चांद्रमासात ८ वेळा भद्रा येते. विष्टीला भद्रा, कल्याणी अशी नावे आहेत. शुभ
कार्यासाठी हा काल निंद्य मानला आहे.
संदर्भ :
दाते
पंचांग
सुलभ
ज्योतिष शास्त्र
इंटरनेट
दुर्गेची नऊ रुपे - ४
ReplyDelete====================
कुष्मांडा
------------
दुर्गेच्या चौथ्या रूपाचे नाव ' कुष्मांडा' आहे. आपल्या स्मित हास्यामुळे ब्रह्मांड उत्पन्न केल्यामुळे या देवीला कुष्मांडा देवी असे म्हटले जाते. संस्कृतमध्ये कुष्मांडाला कुम्हड असे म्हणतात. कुम्हड्यांचा बळी तिला अधिक प्रिय आहे. या कारणामुळेही तिला कुष्मांडा म्हणून ओळखले जाते.
नवरात्रीच्या चौथ्या दिवशी या देवीची पूजा केली जाते. या दिवशी साधकाचे मन 'अनाहत' चक्रात स्थिर झालेले असते. या दिवशी अत्यंत पवित्र आणि अचंचल मनाने कुष्मांडा देवीला समोर ठेवून पूजा-उपासना केली पाहिजे. सृष्टीचे अस्तित्व नव्हते तेव्हा या देवीनेच आपल्या स्मित हास्याने ब्रह्मांडाची
रचना केली होती. म्हणून ती सृष्टीची आद्यशक्ती आहे. या देवीचे निवासस्थान सूर्यमंडळात आहे. तिथे
निवास करण्याची शक्ती केवळ या देवीमध्येच आहे. तिचे शरीर सूर्याप्रमाणे देदीप्यमान आहे. तिचे तेज आणि प्रकाशामुळे दहा दिशा उजळून निघतात. ब्रह्मांडात असलेल्या सर्व वस्तू आणि प्राण्यांमधील तेज केवळ या देवीच्या कृपेमुळेच आहे. देवीच्या आठ भुजा आहेत. ही देवी अष्टभुजा या नावाने देखील प्रसिद्ध आहे.
तिच्या सात हातात क्रमश: कमंडलू, धनुष्य, बाण, कमळाचे फूल, अमृत कलश, चक्र आणि गदा आहे.
आठव्या हातात जपमाळा असून तिचे वाहन सिंह आहे.
कुष्मांडाच्या उपासनेमुळे भक्तांचा आजार बरा होतो. या भक्तीमुळे आयुष्य, यश, शक्ती आणि आरोग्यात वाढ होते. या देवीला प्रसन्न करण्यासाठी फार काही करावे लागत नाही. मनुष्य पूर्णपणे देवीला शरण गेला तर त्याला शांती आणि समृद्धीच्या वाटेवर जाता येते. कुष्मांडाची उपासना मनु्ष्याला रोगापासून मुक्त करते. त्याला सुख, समृद्धी आणि प्रगतीकडे घेऊन जाणारी ही देवी आहे.