दिनविशेष - १ सप्टेंबर २०१५

तिथी	श्रावण कृ. ३ (१३:२४)
वार	मंगळवार
नक्षत्र	उत्तराभाद्रपदा (७:१४), रेवती (२८:४९)
योग	गंड (२६:०५)
करण	बव (२३:४८)

अंगारक चतुर्थी

पुणे चंद्रोदय : २०:५६

मंगळवारी चतुर्थी आल्यास त्यास अंगारकी चतुर्थी म्हणतात. मंगळवारच्या दिवशी चतुर्थी हा योग अत्यन्त शुभ आणि कार्यसिद्धि देणारा असतो. गणेश अंगारकी चतुर्थीचे व्रत विधिवत केल्याने वर्षभर चतुर्थी केल्याचे फल मिळते.

हि विनायकाची चतुर्थी आहे. या दिवशी दिवसभर उपवास करावा. सायंकाळी गणेशाचे यथाविधी पूजन करून करुणा भाकावी व त्यास लाडवांचा नैवेद्य दाखवून लाडवांचेच दान करावे. यायोगे संकटांचा नाश होऊन धनधान्यादी रूपाने संपत्ती प्राप्त होते. सर्व दु:खे नाश पावतात. या व्रताच्या प्रभावाने युधिष्ठिरास राज्य व पुनर्वैभव प्राप्त झाले. तसेच, महापापी कारूस अनायासे हे चतुर्थीचे व्रत घडल्याने देवलोक प्राप्त झाला.

अंगारकी गणेश चतुर्थी कथा

गणेश चतुर्थी सोबत अंगारक हे नाव असणे मंगळाचे सानिध्य दर्शविते. पौराणिक कथेनुसार पृथ्वीचा पुत्र मंगळ देवाने भगवान गणेशाला प्रसन्न करण्यासाठी खूप कठोर तप केले. मंगळ देवाची तपस्या आणि भक्ति ने प्रसन्न होऊन भगवान गणेशाने त्याना दर्शन दिले आणि आपल्या बरोबर रहाण्याचा आशिर्वाद दिला. मंगळ देवाना तेज आणि रक्तवर्ण यामुळे अंगारक हे नाव मिळाले आहे. याचमुळे या चतुर्थीला अंगारक चतुर्थी म्हणतात.

अमृत योग

२८:४९ नंतर मंगळवारी अश्विनी नक्षत्रामुळे होणारा अमृतसिद्धी योग होत आहे. हा शुभ योग आहे. हा योग नक्षत्र आणि वार यांच्या संयोगाने हा योग होतो. पुढील स्थिती मध्ये हा योग होतो. 

रविवार – हस्त	सोमवार – मृग / श्रवण
मंगळवार – अश्विनी	बुधवार – अनुराधा
गुरुवार – पुष्य	शुक्रवार – रेवती
शनिवार – रोहिणी

हा सामन्यात: सर्व कार्यास शुभ योग आहे. मात्र काही अमृत योग ठराविक कार्यास वर्ज असतात.

गुरुवार – पुष्य	विवाहास वर्ज
शनिवार – रोहिणी	प्रयाणास वर्ज
मंगळवार – अश्विनी	गृहप्रवेशास वर्ज

कज्जली तृतीया

हे व्रत श्रावण कृष्ण तृतीयेला करतात. कधी कधी देशकाल-परिस्थितीभेदाने हे व्रत भाद्रपद व. तृतीयेला करतात. परंतु खरे हे व्रत श्रावण व. तृतीये दिवशी करावयाचे असते. माहेश्‍वरी वैश्य लोक या दिवशी जवस, गहू, हरबरे आणि तांदळाच्या पिठांत तूप, गोड पदार्थ घालून त्यापासून अनेक प्रकारची पक्वान्ने करतात आणि चंद्रोदयानंतर त्याचेच एकवेळ भोजन करतात. यामुळे या व्रताला 'सातूडी तीज' सातवी तीज' असेही म्हणतात.

बूढी तीज

उत्तर भारतात या व्रताचा प्रचार फार आहे. या दिवशी वृद्ध स्त्रिया झोपाळ्यावर बसून गाणी गातात. त्याला 'कजरी' असे म्हणतात. सात गाईंना या दिवशी कणिकेची रोटी खाऊ घालून त्या एकवेळ जेवतात. सासूला अगर वृद्ध स्त्रीला नमस्कार करून बताशांचे वाण देतात व उलट मेवामिठाई त्यांना मिळते.

विशालाक्षी यात्रा

हे व्रत श्रावण कृष्ण तृतीये दिवशी करतात. यासाठी रात्रिव्यापिनी तिथी घेतात. या दिवशी उपवास व जागरण करतात. सुवर्णाची गौरीची मूर्ती करून तिची यथाविधी पूजा करतात. नैवेद्यात गुळाचा सांजा असतो. विशालाक्षी यात्रा मुख्य आहे.

घबाड

२८:४९ नंतर घबाड योग आहे. हा शुभ योग आहे.

सूर्य नक्षत्रापासून चंद्र नक्षत्रापर्यंत (दोन्ही धरून) नक्षत्रे मोजावीत. त्याला ३ ने गुणून त्यात शुक्र प्रतिपदेपासून च्या तिथी मिळवाव्यात व नंतर ७ ने भागावे. बाकी ३ राहिल्यास घबाड असते.

सूर्य नक्षत्र: पूर्वाभाद्रपदा

चंद्र नक्षत्र : अश्विनी

तिथी: १५+४ = १९

सूर्य नक्षत्र ते चंद्र नक्षत्र = १८

१८ x ३ = ५४

यात शुक्ल प्रतिपदेपासूनच्या  म्हणजे १५+४ = १९ तिथी मिळवू : ५४+१९ = ७३

आता ७ ने भागू  ७३ / ७ = १० ३/७

बाकी ३ म्हणून घबाड.

भद्रा

१३:२४ पर्यंत भद्रा म्हणजेच विष्टी करण आहे. प्रत्येक चांद्रमासात ८ वेळा भद्रा येते. विष्टीला भद्रा, कल्याणी अशी नावे आहेत.  शुभ कार्यासाठी हा काल निंद्य मानला आहे.

संदर्भ : 

दाते पंचांग

सुलभ ज्योतिष शास्त्र

इंटरनेट