दिनविशेष - २१ जानेवारी २०१६

तिथी	पौष शुक्ल १२ (९:२०)
वार	गुरुवार
नक्षत्र	मृग (२०:१७)
योग	ऐंद्र (२५:२२)
करण	कौलव (२०:४५)

कूर्मद्वादशी

पौष शुक्ल द्वादशीचे हे नाव आहे. या तिथीस नारायणप्रीत्यर्थ घृताचा कलश कासवाच्या व मंदार पर्वताच्या मूर्तीसह दान द्यावा, असे सांगितले आहे.

सुजन्म द्वादशी म्हणजे ब्रह्मद्वादशी

ज्या पौष शुक्ल १२ ला ज्येष्ठा नक्षत्र असेल त्या दिवशी विष्णूचे पूजन करून तूप दान द्यावे. गोमूत्र घेऊन उपवास करावा आणि पुढील माघादी महिन्यांत ठराविक वस्तूंचे दान आणि भोजन करावे.

माघ	तांदूळ दान व जलप्राशन
फाल्गुन	जवसदान व घृतभोजन
चैत्र	सुवर्णदान व सुपक्व शाकभोजन
वैशाख	जवसदान व दूर्वाभोजन
ज्येष्ठ	जलदान व दधिभोजन
आषाढ	सुवर्णदान व अन्न- जलदान
श्रावण	छत्रदान
भाद्रपद	तीळ, दूध यांचे दान
आश्‍विन	अन्नदान
कार्तिक	गूळ व काष्ठ यांचे दान, दूधभोजन
मार्गशीर्ष	मलयगिरी चंदन

म्हणजे कुळात श्रेष्ठता व घरात लक्ष्मी यांची प्राप्ती होते व सर्व इच्छा पूर्ण होतात.

प्रदोष

सूर्यास्तानंतर पुढे ३ मुहूर्त (म्हणजे मध्यम मानाने  साधारण २ तास २४ मिनिटे ) प्रदोष काळ असतो.

प्रत्येक चांद्र मासात प्रदोष काळी जेव्हा त्रयोदशी असेल त्या दिवशी प्रदोष निमित्त उपास करतात.

‘कामनाभेद ' हा या व्रताचा विशेष आहे. प्रत्येक महिन्याच्या शुद्ध व वद्य त्रयोदशीला हे व्रत करावे. याप्रमाणे एक वर्षभर करावे. व्रतादिवशी प्रात: स्नान करुन

'मम पुत्रादिप्राप्तिकामनया प्रदोषव्रतमहं करिष्ये'

 इ. संकल्प करून व्रतारंभ करावा. सायंकाळी पुन्हा स्नान करावे. श्रीशंकराचे पुढे बसून वेदपाठी ब्राह्मणाज्ञेप्रमाणे पुढील मंत्राने प्रार्थना करावी व षोड्शोपचारे पूजा करावी.

भवाय भवनाशाय महादेवाय धीमते । रुद्राय नीलकंठाय शर्वाय शशिमौलिन ॥

उग्रायोग्राघनाशाय भीमाय भवहारिणे । ईशानाय नमस्तुभ्यं पशूनां पतये नमः ॥

भाजलेले सातूचे पीठ , तूप व साखरेचा नैवेद्य अर्पण करावा. याप्रमाणे करून तेथेच आठ दिशांना आठ दिवे प्रज्वलित करावेत व प्रत्येक दिवा लावताना आठ वेळा नमस्कार करावा.

'धर्मस्त्वं वृष रूपेण जगदानन्दकारक।

अष्टमूर्तैरधिष्ठानं अथः पाहि सनातन ।'

 या मंत्राने नंदिकेश्वराला पाणी दुर्वा आदि देऊन त्याची पूजा करावी व त्याला स्पर्श करुन पुढील मंत्राने शंकर, पार्वती आणि नंदिकेश्वराची प्रार्थना करावी.  

ऋणरोगादि दारिद्र्यम ये चान्ये चापम्रुत्यव: !

भय क्लेश मनस्ताप: नश्यनंतु मम सर्वदा !! "

( कर्ज,रोग,गरिबी,अपम्रूतू,भय, त्रास ईत्यादि मनस्ताप माझे  कायमचे नाहिशे होवोत.)

हे व्रत विशेषत: स्त्रियांनी करण्याचे आहे. नंदीच्या शेपूट व शिंगे आदींच्या स्पर्शाने अभीष्टसिद्धी होते.

Ø  सोमवार: शांतीरक्षणासाठी सोम प्रदोष करावा.

Ø  मंगळवार: ऋणमुक्त होण्यासाठी भौम प्रदोष करावा.

Ø  शुक्रवार: सौभाग्य किंवा स्त्री-समृद्धीची इच्छा असेल तर शुक्रवारी हे व्रत करावे.

Ø  शनिवार: पुत्र प्राप्तीसाठी शनिप्रदोष वर्षभर किंवा फलप्राप्ती होई पर्यंत करावा. 

Ø  रविवार: आयुर्दायासाठी अर्कप्रदोष हे व्रत करावे.

भारतीय माघ मासारंभ

भारतीय काल गणनेनुसार माघ मास आरंभ होत आहे.

मृत्यु योग

२०:१७ पर्यंत गुरुवारी मृग नक्षत्र असल्यामुळे मृत्यू योग होत आहे. हा योग नक्षत्र आणि वार यांच्या संयोगाने होतो. सर्व शुभ कार्यासाठी हा योग वर्ज सांगितला आहे. पुढील स्थिती मध्ये हा योग होतो.

रविवार – अनुराधा	सोमवार – उत्तराषाढा
मंगळवार – शततारका	बुधवार – अश्विनी
गुरुवार – मृग	शुक्रवार – आश्लेषा
शनिवार – हस्त

घबाड

२०:१७ नंतर घबाड योग आहे. हा शुभ योग आहे.

सूर्य नक्षत्रापासून चंद्र नक्षत्रापर्यंत (दोन्ही धरून) नक्षत्रे मोजावीत. त्याला ३ ने गुणून त्यात शुक्र प्रतिपदेपासून च्या तिथी मिळवाव्यात व नंतर ७ ने भागावे. बाकी ३ राहिल्यास घबाड असते.

सूर्य नक्षत्र: उत्तराषाढा

चंद्र नक्षत्र : आर्द्रा

तिथी: १३

सूर्य नक्षत्र ते चंद्र नक्षत्र = १३

१३ x ३ = ३९

यात शुक्ल प्रतिपदेपासूनच्या  म्हणजे १३ तिथी मिळवू : ३९ + १३ = ५२

आता ७ ने भागू  ५२ / ७ = ७ ३/७

बाकी ३ म्हणून घबाड.

संदर्भ :

दाते पंचांग

सुलभ ज्योतिष शास्त्र

इंटरनेट